Τα μαγικά χαπάκια της ευτυχίας

	Τα μαγικά χαπάκια της ευτυχίας
	Στεφανία Καρκαμάνη / Ψυχολόγος - Συγγραφέας

Το ένα τέταρτο των Αμερικανών πολιτών, ένας στους δέκα Ευρωπαίους και περίπου 54 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως χρησιμοποιούν συστηματικά αντικαταθλιπτικά.

Για να εξεταστεί το ζήτημα, πρώτα από όλα πρέπει να γίνει κατανοητή η διαφορά ανάμεσα σε ψυχολόγο, ψυχίατρο, ψυχαναλυτή και παθολόγο. Ο ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής είναι ένας επιστήμονας που έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του σε τμήμα Ψυχολογίας, το οποίο εντάσσεται στα πλαίσια των Ανθρωπιστικών Σπουδών. Εφαρμόζει πολλές διαφορετικές μεθόδους ψυχοθεραπείας, προσαρμοζόμενος με τις ατομικές ανάγκες κάθε ασθενή και ΔΕΝ χορηγεί ψυχοφάρμακα. Εργάζεται είτε ιδιωτικά, είτε σε δομές ψυχικής υγείας (αποτοξινωτικά κέντρα, ξενώνες φιλοξενίας ανηλίκων, κέντρα στήριξης κτλ). Ο ψυχίατρος, είναι ένας επιστήμονας ο οποίος έχει τελειώσει την Ιατρική Σχολή και έχει πάρει ειδίκευση στην Ψυχιατρική.  Εφαρμόζει διαφορετικό μοντέλο θεραπείας από τον Ψυχολόγο, το λεγόμενο «ιατρικό μοντέλο», συνταγογραφεί ψυχοφάρμακα και δεν ασκεί ψυχοθεραπεία. Εργάζεται είτε ιδιωτικά, είτε σε ψυχιατρικές κλινικές. Ο ψυχίατρος, έχει τη δυνατότητα, με συνέχιση των σπουδών του να πάρει και τον τίτλο του ψυχοθεραπευτή, ώστε να ασκεί και ψυχοθεραπεία. Παθολόγος, τέλος, είναι ένας επιστήμονας ο οποίος έχει αποφοιτήσει από τη σχολή της Ιατρικής, δεν έχει ειδίκευση στην Ψυχιατρική και δεν έχει γνώσεις Ψυχολογίας.

Ας δούμε, λοιπόν, ποιος από αυτούς τους επιστήμονες είναι υπεύθυνος στην Ελλάδα για τις περισσότερες συνταγές ψυχοφαρμάκων. Εάν πιστεύετε ότι είναι ο ψυχίατρος, κάνετε λάθος! Είναι ο παθολόγος! Σε καθημερινή βάση οι έλληνες πολίτες καταναλώνουν ψυχότροπες ουσίες, με την προτροπή ανθρώπων που δεν έχουν γνώσεις στην επιστήμη της ψυχολογίας. Και αν νομίζετε ότι το κακό σταματά εκεί, οφείλω να σας πω ότι αυτό είναι το λιγότερο!

Ας ξεκαθαριστεί, μιλώντας γενικά για τα ψυχοφάρμακα, ότι πρόκειται για ψυχότροπες ουσίες, ουσίες δηλαδή που επεμβαίνουν στη λειτουργία του εγκεφάλου. Μεγάλο μέρος αυτών, είναι ιδιαίτερα εξαρτησιογόνες. Ειδικά οι ουσίες που χορηγούνται για σοβαρές ψυχασθένειες, όπως η σχιζοφρένεια, δεν είναι τίποτα λιγότερο από ναρκωτικά. Δεν θέλω να αναλύσω το ζήτημα των οξέων ψυχασθενειών (σχιζοφρένεια, παράνοια, διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας κτλ) και της εγκληματικής αντιμετώπισής τους στην πραγματικότητα των ελληνικών ψυχιατρείων, γιατί αυτό είναι από μόνο του ένα τεράστιο θέμα, που απαιτούνται πολλά άρθρα για να το καλύψουν.

Θα επικεντρωθώ στις ουσίες που χορηγούνται από παθολόγους και ψυχιάτρους, για πολύ πιο διαδεδομένα προβλήματα, όπως οι τραυματικές εμπειρίες, οι μαθησιακές δυσκολίες και η κατάθλιψη. Και σε αυτή την οικογένεια ψυχοφαρμάκων, μεγάλο μέρος των ουσιών είναι εξαρτησιογόνες. Αυτό που πρέπει να γίνει πλήρως κατανοητό, όμως, είναι ότι ακόμα και να μην είναι ένα ψυχοφάρμακο εξαρτησιογόνο σωματικά, είναι σίγουρα εξαρτησιογόνο ψυχικά.

Τι πάει να πει αυτό; Εργαζόμενη στην αποτοξινωτική κοινότητα Ιθάκη, ως ασκούμενη ψυχολόγος, βίωσα την πολυπαραγοντικότητα της εξάρτησης και τη δυσκολία της απεξάρτησης. Η δυσκολία, όμως, δεν ήταν η σωματική αποτοξίνωση! Σε διάστημα τριών εβδομάδων, κατά μέσο όρο, το σώμα χρόνιων χρηστών ναρκωτικών όπως η ηρωίνη και η κοκαΐνη,  αποτοξινώνεται. Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης έχει θεραπευτεί μέσα σε τρεις εβδομάδες; Όχι βέβαια! Χρειάζονται δύο ολόκληρα χρόνια ψυχοθεραπείας, για να απεξαρτηθεί ΨΥΧΙΚΑ ο άνθρωπος από τις ουσίες, το τζόγο, το σεξ ή οτιδήποτε άλλο έχει προκαλέσει την εξάρτηση, και μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτά τα δύο χρόνια δεν φτάνουν!

Το δύσκολο είναι, να μάθει ο άνθρωπος να αντιμετωπίζει τα ψυχολογικά του προβλήματα χωρίς μαγικά χαπάκια!  Η χημικώς εξαρτώμενη ευτυχία, πολύ λίγο μοιάζει με τη γνήσια ευτυχία. Εκτός του ότι, δεν υπάρχει κανένα απολύτως ψυχοφάρμακο που να κυκλοφορεί, το οποίο να μην έχει παρενέργειες και επιπτώσεις στην υγεία, θέλετε στ’ αλήθεια να φτάσετε σε σημείο να παίρνετε ψυχότροπες ουσίες για το παραμικρό; Θέλετε στ’ αλήθεια να δίνετε στα παιδιά σας αντικαταθλιπτικά και διεγερτικά;

Κάποιο ισχυρίζονται πως, σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχει άλλη λύση. Να σας ενημερώσω πως, οι περιπτώσεις για τις οποίες δεν υπάρχει άλλη λύση, εντάσσονται στην παραπάνω κατηγορία των οξέων ασθενειών. Για περιπτώσεις όπως οι περισσότερες μορφές μαθησιακών δυσκολιών και η κατάθλιψη, φυσικά και υπάρχουν μακράν καλύτερες λύσεις από αυτές των φαρμάκων! Διατίθεται ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών μεθόδων ψυχοθεραπείας, οι οποίες δεν βασίζονται στη χημεία.

Ας ρίξουμε, τέλος, μια κοντινότερη ματιά στο ζήτημα των παιδιών συγκεκριμένα. Τι μαθαίνει ένα παιδί, όταν του λένε στην ευαίσθητη ηλικία των 10, των 12 ετών ή στην ακόμα πιο ευαίσθητη ηλικία της εφηβείας, ότι θα πάρει ένα μαγικό χαπάκι για να του φύγει η στενοχώρια, ο θυμός, η απογοήτευση; Μαθαίνει πως, ο ψυχικός πόνος γιατρεύεται με τη χημεία. Και αυτήν αναζητά αργότερα στη ζωή του, για κάθε πρόβλημα που του παρουσιάζεται. Η συσχέτιση των παιδιών στα οποία έχουν χορηγηθεί ψυχοφάρμακα, με τη μετέπειτα εξάρτηση είναι γεγονός.

Οι περισσότεροι έλληνες, όταν έχουν κάποιο πρόβλημα, προτιμούν να πηγαίνουν στον ψυχίατρο, αντί στον ψυχολόγο, ακριβώς για να πάρουν φάρμακα. Όσο όμορφο και απλό και να ακούγεται ότι παίρνοντας ένα φάρμακο γιατρεύεται η καρδιά και η ψυχή του ανθρώπου, δυστυχώς, τα πράγματα δεν είναι έτσι.  Και δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως ακόμα και οι μη εξαρτησιογόνες ουσίες, μπορούν να γίνουν άκρως εξαρτησιογόνες ψυχικά, όταν εναποθέτουμε την ευτυχία μας σε αυτές. Γιατί, όπως έλεγε κι ένας παλιός και αγαπημένος μουσικός μας:

«Πρέζες υπάρχουνε πολλές. Δεν είναι μόνο η ηρωίνη. Η ηρωίνη σκοτώνει. Αυτή είναι η μόνη διαφορά». (Παύλος Σιδηρόπουλος)